Stress & Burn-Out
Sommigen denken dat stress en burn-out enkel een ziekte van deze tijd is. Dit is niet volledig correct. Het is een verschijnsel dat reeds langer aanwezig is bij een specifieke groep mensen. En die groep is groter dan je als buitenstaander zou denken.
Anderzijds kunnen we niet ontkennen dat de evolutie die onze maatschappij het afgelopen decennium heeft doorgemaakt het risico op stress en burn-out in aanzienlijke mate vergroot heeft. We leven nu eenmaal in een prestatiegerichte samenleving en alles moet telkens beter en sneller. Bedrijven hebben hierin een belangrijke verantwoordelijkheid te vervullen t.o.v. hun werknemers. Het is essentieel dat zowel de directie als het middle management van een onderneming, groot of klein, de werkdruk onder controle tracht te houden en oog heeft voor stressverschijnselen bij hun werknemers. Indien stress tijdig kan opgespoord worden, kunnen er namelijk tijdig maatregelen genomen worden die verhinderen dat de stress ontaardt in een burn-out. Niet iedereen is echter even gevoelig voor stress. Er is een belangrijke individuele factor aan verbonden. Hoe komt het bijvoorbeeld dat er op een afdeling waarbij verschillende
werknemers dezelfde functie uitoefenen de ene weinig of geen last heeft van stress en de andere thuis zit met een burn-out? Welke elementen zijn dan bepalend in het ervaren van een stressgevoel? En wanneer wordt stress problematisch? We weten namelijk allemaal dat een gezonde dosis stress onze prestaties ook ten goede kan komen. Het helpt ons namelijk om ons te concentreren op moeilijke uitdagingen. Indien we regelmatig kunnen uitrusten en ontspannen is er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht. Het wordt echter problematisch als we ons lichaam gedurende langere periodes blijven overbelasten, met een zware lichamelijke en mentale uitputting als gevolg. Het probleem is dat de mensen die van nature vaak het meest gevoelig zijn voor stress, deze uitputtingsverschijnselen vaak te laat opmerken bij zichzelf. De symptomen worden ook slechts geleidelijk aan zichtbaar. Negeert men deze signalen en blijft men gewoon verderdoen zoals men bezig is, dan gebeurt het wel eens dat men op een bepaald moment ineens "crasht". Eigenlijk is dit een beschermingsmechanisme van ons lichaam dat alarm slaat en zegt: "nu moet je stoppen zoals je bezig bent". Op zo'n moment spreken we van een burn-out. Een burn-out is een toestand van totale uitputting en de herstelperiode duurt vaak meerdere maanden en in vele gevallen zelfs langer dan een jaar.
Vanuit onze ervaring met personen die zich in een burn-out bevinden kunnen we een patroon onderscheiden dat zeer kenmerkend is bij ieder van hen en vaak dé oorzaak bij uitstek is van hun stressgevoeligheid: Perfectionisme.
Dit begrip omvat heel veel facetten en betekent veel meer dan gewoon "de puntjes op de i willen zetten en fouten trachten te vermijden." Er zijn een hele resem andere eigenschappen/gedragingen aan verbonden. Op zich is er helemaal niets mis met perfectionistisch gedrag, dat meestal als zeer positief ervaren wordt door de privé- en werkomgeving. Het wordt pas problematisch als perfectionisme een dwangmatige vorm aanneemt, waardoor het zeer belemmerend werkt voor de persoon in kwestie. In zo’n geval heeft hij/zij een bovenmatige bewijs- en controledrang en kan hij/zij nog zeer moeilijk stoppen met nadenken en tot rust komen. Vaak blijft het stemmetje “moeten” dan in het hoofd zitten, zelfs lang na de werkuren. Perfectionistisch gedrag ontstaat vaak op zeer jonge leeftijd en groeit vanuit de overtuiging van een kind dat het niet OK is. Hierdoor gaat het al op zeer jonge leeftijd compensatiemechanismen ontwikkelen om wel "OK" bevonden te worden, door zichzelf en de omgeving. Een belangrijk gevolg hiervan is een overdreven behoefte om "graag gezien" te worden door de omgeving. Hiervoor worden uiteenlopende strategiëen ontwikkeld, waaronder een sterke bewijsdrang, "geen neen kunnen zeggen", conflictvermijdend gedrag, slachtofferrol, uitstelgedrag enz. Omdat het zo belangrijk is om door de omgeving (en zichzelf) gewaardeerd te worden, zetten deze mensen hun eigen noden of wensen vaak volledig opzij, soms tot op het punt dat ze niet meer weten wat ze zelf graag willen of nodig hebben. Het zal niemand verbazen dat dit gedrag bovendien enorm veel energie kost. De overdreven bewijsdrang t.o.v. zichzelf en de omgeving leidt er wel vaak toe dat deze mensen heel mooie prestaties neerzetten. Ze zijn namelijk meestal heel gepassioneerd en gedreven bezig met zaken. Zelfstandig ondernemers zijn hier een goed voorbeeld van. Zij starten hun eigen activiteit/zaak op vanuit een persoonlijke passie en willen deze activiteit zo snel mogelijk laten groeien. In het begin staan ze er echter meestal alleen voor. Indien ze overdreven perfectionistisch ingesteld zijn hebben ze veel moeite met het stellen van hun eigen grenzen en dat terwijl ze de enigen zijn die hun grenzen kunnen stellen. Ze hebben namelijk geen manager die hen een halt toeroept. Meestal beseffen ze ook niet dat ze langzaam maar zeker uitgeput aan het raken zijn. Ze zijn namelijk bezig met de dingen die ze graag doen... met hun passie. Hoe kan dat nu in hemelsnaam slecht zijn? Toch is dit patroon op lange termijn nefast en lopen deze mensen een verhoogd risico om plots te "crashen".
Vanuit onze ruime ervaring met stress & burn-out en de patronen die dit aansturen kunnen we mensen zeer gericht helpen. De aanpak op individueel niveau is uiteraard sterk gepersonaliseerd. Onze trainingen en workshops over het thema zitten boordevol nuttige informatie, zowel voor mensen die worstelen met stress als voor hun naaste omgeving. Ze bevatten bovendien heel wat tips & tricks om het probleem tijdig op te merken en er zelf mee aan de slag te gaan.