Solliciteren is de dag van vandaag geen makkelijke klus. Er kruipt veel tijd en voorbereiding in, waardoor het soms aanvoelt als een fulltime job. Reacties op kandidaturen blijven soms uit… en als er wel een antwoord binnenkomt, dan blijft het vaak bij een vriendelijk standaardmailtje waarin de persoon zonder enige verdere uitleg vriendelijk bedankt wordt voor zijn/haar moeite.
Deze antwoorden betekenen overigens niet noodzakelijk dat je niet goed bezig bent als sollicitant of dat jouw capaciteiten de job niet waardig zijn.
Er woedt al jaren een onrealistische war for talent. Toen ik zo’n 10 jaar geleden zelf als HR Consultant werkte voor een selectiebureau werd ik reeds frequent geconfronteerd met de oogklepjes waarmee bepaalde potentiële werkgevers naar kandidaten keken.
Vaak werd iemand die reeds 20 jaar in een bepaalde nichemarkt werkte, maar hier enigszins op uitgekeken was, verkozen boven iemand die hier nog minder ervaring in had maar wel vele malen meer gemotiveerd was dan zijn ervaren tegenstander. Ik begreep dat er voor sommige jobs echt wel een vereiste expertise nodig was, maar ik wist ook zeer goed uit ervaring dat motivatie de drijvende kracht was achter succes. Het vergde gewoon wat meer tijd om die minder ervaren persoon een degelijke opleiding te geven. En dat is waar het schoentje vaak wrong. Veel bedrijven waren niet bereid om een gemotiveerde werknemer degelijk te begeleiden om er nadien nog jaren de vruchten van te plukken. Ze bekeken de zaken vaak op korte termijn.
Een tweede zaak waar ik regelmatig tegenaan liep, was dat sommige bedrijven echt wel bovenmatige verwachtingen stelden aan een bepaald profiel. En de zogenaamde vereiste waardigheden kwamen zelden overeen met wat er echt nodig was voor die specifieke job. De ellenlange lijsten met criteria waarmee HR Managers en lijnmanagers vaak afkwamen tartten soms elke verbeelding. Mijn reactie hierop was steevast: “Sorry, beste Meneer/Mevrouw X, maar dit schaap met 5 poten gaan we niet voor u kunnen vinden. Welke van al deze criteria zijn een “must” en welke zijn een “nice-to-have”? Waarop ik een heel andere profielschets kreeg dan de oorspronkelijke.
Ook het blindstaren op diploma’s was een ziekte van die tijd. Gelukkig zie ik hier toch al een ietwat positieve kentering in. Regelmatig lees ik: “Je beschikt over X diploma of gelijkwaardig door ervaring.”
Maar we moeten een kat een kat noemen: er is vandaag helaas nog niet superveel veranderd ten opzichte van 10 jaar geleden. Veel bedrijven en hun recruiters bekijken kandidaturen nog steeds met dezelfde beperkende oogklepjes.
Als jij nu toevallig op zoek bent naar een nieuwe job en je leest dit allemaal, dan denk je wellicht: “Elfi, moet dit mij nu in hemelsnaam motiveren om te blijven doorzetten?”
En mijn antwoord is – misschien ietwat verwonderenswaardig: “Jazeker!” Iedereen verdient het om een job te hebben die hij/zij met passie uitoefent. En ik geloof rotsvast dat het voor iedereen mogelijk is. Het is gewoon een kwestie van het op de juiste manier aan te pakken. Wil je weten hoe? Lees dan vooral verder 😊
Zie jij jezelf deze job doen? Solliciteer dan!
Als outplacement coach is dit overigens één van de eerste tips die ik meegeef wanneer de persoon die ik begeleid op zoek gaat naar passende vacatures: “Als jij jezelf die job ziet doen en je beantwoordt aan 70% van de gevraagde criteria, ga er dan voor.” Het risico is een vriendelijke, maar nietszeggende antwoordbrief van een recruiter met oogklepjes. Echter, wie niet waagt niet wint en gelukkig heb je ook zeker bedrijven waar er op een andere, bredere manier naar een kandidatuur wordt gekeken. Het zou gewoon veel erger zijn als je je kans niet zou wagen en je jezelf eeuwig zou afvragen: “Wat als ik het wel gedaan had?”
Een consistent CV
Er bestaat heel veel informatie over hoe je het ideale CV opstelt. Hierover ga ik nu niet in detail gaan. Wat ik echter vaak mis op een CV is de rode draad. Bij mensen die een zeer stabiele werkervaring hebben en waarbij de diverse functies die ze bekleed hebben in het verlengde liggen van elkaar, is deze rode draad meestal meteen duidelijk. Maar als je reeds in verschillende soorten jobs en sectoren gewerkt hebt, is die rode draad meestal niet meteen zichtbaar voor een recruiter. En dan vraagt die zich terecht af: “Wat is het lange termijndoel van deze persoon?” Dit moet duidelijk zijn… in de eerste plaats op je motivatiebrief maar dus ook op jouw CV.
Daarom adviseer ik sollicitanten om een professionele doelstelling te formuleren op hun CV (best vlak onder hun persoonlijke gegevens) Een professionele doelstelling omvat idealiter 2 zinnen: een zin waarin je duidelijk maakt waarnaar je op zoek bent en een zin waarin je zegt wat jij te bieden hebt op dit vlak. Ik geef een voorbeeld: “Ik ben op zoek naar een toonaangevende speler binnen de retailsector die oog heeft voor persoonlijke groei. In ruil bied ik mijn jarenlange ervaring als gedreven en resultaatgericht sales manager in de retail.” Meer moet dat niet zijn. Voor iemand die jouw CV voor de eerste keer ziet maakt dit meteen duidelijk wat je wil en wat je te bieden hebt.
Een overtuigende motivatiebrief
Ik las in mijn leven reeds honderden motivatiebrieven. Soms waren dit ganse epistels waarin uitvoerig uit de doeken werd gedaan over welke fantastische competenties en ervaringen iemand beschikte. Echter, hetgeen ik zocht in de brief stond er vaak niet in: zijn/haar motivatie voor de job én de firma. Eigenlijk is het ook datgene waarmee je idealiter start na je enthousiaste openingszin à la “Uw vacature voor functie X, die ik ontdekte op X, trok meteen mijn aandacht.” Wat ik als recruiter op zo’n moment namelijk dolgraag wil weten is de reden waarom jij solliciteert voor deze job. En waarom jij voor mijn firma wenst te werken.
In een volgende paragraaf kan je het dan vervolgens hebben over je kwaliteiten. Kies er idealiter 3 uit (niet meer) waarvan je weet dat men er veel belang aan hecht en waarover jij echt meent te beschikken. En beperk je niet tot een saaie opsomming van deze kwaliteiten maar probeer er per competentie een voorbeeldzin aan toe te voegen waaruit blijkt dat jij over die competentie beschikt. Als je schrijft dat je flexibel bent bijvoorbeeld, voeg er dan eventueel het volgende aan toe: “zo verving ik in mijn vorige job zeer regelmatig een zieke collega.” Zet zeker ook die elementen in de verf waarmee jij je mogelijk kan onderscheiden van andere kandidaten. Wat maakt jou dé geknipte persoon voor deze job? Schrijf het in dit deel van je brief.
En tenslotte sluit je je motivatiebrief af met een actiegerichte zin, waarbij je uitnodigt tot een persoonlijk kennismakingsgesprek. Wees hier ook overtuigend genoeg. In plaats van: “Als ik uw interesse enigszins gewekt heb en u bereid bent om even tijd te maken voor mij, dan zou ik het fijn vinden om eventueel eens op gesprek te komen” schrijf je beter iets in de stijl van “Graag vertel ik u meer over mijn kennis, ervaring en motivatie tijdens een persoonlijk kennismakingsgesprek.” Kort en krachtig.
De verdere selectieprocedure
En als je al het voorgaande goed gedaan hebt, dan word je misschien wel uitgenodigd voor dat persoonlijk kennismakingsgesprek. Of misschien nog niet meteen.
Wat ik hoe dan ook steeds adviseer om te doen, ongeveer een week nadat je je kandidatuur verstuurd hebt, is om deze kort telefonisch op te volgen. Uit ervaring weet ik namelijk dat er al eens een mail tussen de mazen van het net glipt en onbedoeld gewist wordt of in de SPAM-folder terechtkomt. Bovendien heeft een telefonische opvolging nog andere voordelen. Stel dat de betreffende contactpersoon zeer veel kandidaturen heeft ontvangen, waardoor hij/zij jouw kandidatuur mogelijk nog niet in de diepte heeft bestudeerd. En jouw CV ligt toevallig ergens onderaan een stapeltje. Dan is deze persoon door jouw telefoontje enigszins verplicht om jouw CV tevoorschijn te halen. En “en passant” bekijkt hij/zij jouw CV. Het is mij als recruiter meerdere malen overkomen dat ik iemands CV voor het eerst bestudeerde toen hij/zij mij opbelde. En dat ik besliste - terwijl ik het CV bekeek en deze persoon aan de lijn had – om deze persoon meteen uit te nodigen voor een gesprek. Indien de recruiter in kwestie nog geen tijd heeft gehad om jouw kandidatuur te bekijken en de boot op dit vlak afhoudt, vraag dan concreet wanneer je eventueel meer nieuws mag verwachten. Zo weet je toch al iets meer en mogelijk geeft die persoon jou ook wat meer informatie over de ganse selectieprocedure en de volgende stappen. Zo’n telefonisch opvolgingsgesprek is dus altijd nuttig.
Eerste telefonische screening
Niet zelden zal men jou eerst even opbellen voor een korte telefonische screening. Er worden dan wat vragen gesteld over verschillende zaken. Mogelijk kunnen deze vragen betrekking hebben op bepaalde twijfels die men in eerste instantie heeft over jouw kandidatuur. Of op een aantal thema’s die men alvast wat verder wilt uitdiepen of verduidelijkt zien.
Vaak wordt hier ook gepeild naar iemands motivatie. Ik deel graag even een anekdote die ik recent zelf meemaakte. Ik had een CV ontvangen van iemand die als zelfstandig loopbaancoach bij ons aan de slag wou. De betreffende dame had reeds heel wat werkervaringen en de data op haar CV leken niet helemaal te kloppen. Ondertussen werkte ze reeds een tijdje als job coach dus besloot ik om haar toch een kans te geven. Ik belde haar op en begon redelijk snel over het feit dat de data op haar CV niet leken te kloppen. Ze had haar CV niet bij de hand en zei dat ze dit dan eens moest nakijken. Vervolgens peilde ik naar haar motivatie voor de job, waarna ze meteen vertelde dat ze zich ook elders kandidaat had gesteld en daar in de running was. Ze begon hier een beetje over te vertellen. Wat ze blijkbaar niet besefte was dat ze zichzelf hiermee de doodsteek had gegeven om verder in aanmerking te komen voor mijn vacature. Als iemand naar je motivatie peilt, is het duidelijk niet de bedoeling dat je over je andere sollicitaties praat. Men zou verwachten dat iemand die zelf als job coach werkt dit ook zou weten 😊
Een geslaagd sollicitatiegesprek
Men zegt vaak dat je tijdens een sollicitatiegesprek vooral gewoon jezelf moet zijn. En open en eerlijk. Ik ben het daar volledig mee eens. Anderzijds zijn er een aantal zaken die je beter niet zegt of doet. En het lijkt me toch aangewezen dat je deze respecteert:
1) Haal jouw (ex)-werkgever(s) nooit door het slijk.
Nu mag je nog zo’n slechte ervaring gehad hebben: wees hier discreet over. Hou mogelijke frustraties die je hierbij voelt voor jezelf. Je mag uiteraard wel feitelijke informatie geven maar vermijd dat deze emotioneel geladen is. Dit zou zich namelijk wel eens tegen jou kunnen keren. En als een recruiter begint te twijfelen aan jouw oprechtheid kan deze altijd referentie nemen bij de betreffende (ex-)werkgever.
2) Vertel niet te weinig maar ook niet teveel
Probeer bij het beantwoorden van vragen enkel relevante informatie te geven. Vermijd dat je teveel uitweidt over zaken die er minder of niet toe doen. Hou het ook professioneel. Als je namelijk té open bent over je privézaken kom je al snel over als “te familiair”. Dit hangt uiteraard af van de persoon die voor jou zit. Is hij/zij zelf erg zakelijk, probeer je dan wat te spiegelen aan hem/haar. Vertelt hij/zij zelf openlijk over privézaken, dan is het zeker OK om dit zelf ook wat meer te doen. Blijf uiteraard voldoende jezelf. Wat je zelf niet wilt delen hoef je uiteraard helemaal niet te delen. Op vragen zoals: “Denk jij nog aan gezinsuitbreiding?” moet je nooit verplicht een antwoord geven.
3) De kleren maken de man/vrouw
Zorg ten allen tijde dat je er verzorgd voorkomt. Bij mannen met een behaard gezicht (snor/baard) betekent dit bijvoorbeeld dat deze netjes getrimd zijn. Bij vrouwen betekent dit dat hun nagels er verzorgd uitzien en dat hun kapsel niet vettig of al te warrig is. Een schoon gebit en een aangename lichaamsgeur zijn ook welkom 😊
Ook de kleding die je draagt is niet onbelangrijk. Veel mensen lijken te vinden dat ze zich moeten kleden zoals ze er op de werkplek zouden bijlopen. Toch ben ik het daar niet volledig mee eens. Op een sollicitatiegesprek dien je je van je allerbeste kant te laten zien. Want je hebt nog niets bewezen, dus details – ook uiterlijk – maken soms echt het verschil. Je kan beter een beetje “over”dressed zijn dan “under”dressed, m.a.w. je ziet er beter een beetje té keurig uit dan té casual.
Als je van jezelf weet dat je een ietwat speciale kledingstijl hebt, dan zou ik me persoonlijk ook net ietsje klassieker kleden. Dat komt neutraler over, waardoor jouw gesprekspartner zich minder snel een uitgesproken mening zal vormen over jou (die mogelijk niet klopt).
4) Hou het voldoende bescheiden
Uiteraard is het de bedoeling dat je je competenties, kennis en ervaring in de verf zet. Ook ambitie tonen is positief. Let hier echter wel mee op. Je wilt je toekomstige baas namelijk niet de indruk geven dat je binnen de kortste keren zijn/haar plaats wilt innemen.
Natuurlijk is dit advies ook weer afhankelijk van jouw persoonlijkheid. Als je weet dat je van nature erg bescheiden – en soms zelfs een tikkeltje verlegen – bent, dan is deze raad niet van toepassing op jou en mag je gerust wat overdrijven in het tentoon spreiden van je vaardigheden. Als je echter van jezelf weet dat je wel eens overdreven zelfzeker neigt over te komen, probeer jezelf dan wat in te tomen 😊
5) Een voorbereid man/vrouw is er 2 waard
Zorg dat je zoveel mogelijk weet over de functie waarvoor je gesolliciteerd hebt maar ook over het bedrijf. Doe je huiswerk en verken de website van je potentiële toekomstige werkgever. Als je echt gemotiveerd bent is dit wellicht iets dat je automatisch doet: de historiek van de firma lezen, te weten komen wat hun waarden en missie zijn, hoe ze zich onderscheiden van de concurrentie enz.
Zorg er daarnaast ook voor dat je reeds enkele vragen voorbereidt die je zeker zou willen stellen. Zelfs als deze vragen grotendeels beantwoord zijn, probeer dan aan het einde van het gesprek toch nog minstens 1 vraag te stellen. Mogelijk zijn er tijdens het interview extra vragen in je opgekomen dus dit kan geen probleem vormen.
Wat ik steeds bizar vond als recruiter – en wat niet in het voordeel van de sollicitant speelde – was de situatie waarbij die persoon aan het einde van het gesprek geen enkele vraag voor mij had. Voor mij was dit een indicatie dat de betreffende persoon onvoldoende gemotiveerd was voor de job. Zeg nu zelf, als je ergens aan de slag wilt, dan wil je toch alles weten over die plek? Dit is trouwens ook een belangrijke parameter voor jou, om uit te maken of je daar echt wel wil werken. Je moet heel goed op de hoogte zijn van de job en wat men van jou verwacht, toch? Zo vermijd je namelijk dat je de verkeerde beslissing neemt.
Ziezo, dat was een hele boterham hé.
Bovenal wil ik je nog het volgende zeggen: geloof in jezelf en je capaciteiten en ga ervoor!
Succes!
Elfi
PS: Wens jij graag hulp bij het solliciteren? Volg dan voordelig loopbaanbegeleiding via het systeem van de loopbaancheque en betaal slechts 10 EUR/u (zie ook http://www.vdab.be/loopbaanbegeleiding voor meer info). Contacteer één van onze loopbaancoaches voor een gratis kennismakingsgesprek: https://www.positivibes.be/loopbaancoaches